Τετάρτη 24 Μαΐου 2017

ο ΛΑΜΠΡΟΣ ΠΑΠΑΛΕΞΗΣ & ΟΙ ΧΤΙΣΜΕΝΕΣ… ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΝ τώρα και σε βινύλιο

Κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό, σε βινύλιο, από την Ikaros Records ένα μέρος από το άλμπουμ του Λάμπρου Παπαλέξη και του συγκροτήματός του Οι Χτισμένες… των Θεμελίων «Δηλητήριο Ποτισμένο από Αγάπη», που είχε κυκλοφορήσει αρχικά (σε CD) από την G.O.D Records το φθινόπωρο του 2015. Η Ikaros έχει τυπώσει και το CD του ίδιου άλμπουμ (Φλεβάρης 2017), ενώ το ξανατυπώνει τώρα σε βινύλιο… πρώτου και δευτέρου μέρους, με το κάθε βινύλιο να περιέχει κι ένα ανέκδοτο track. Εδώ, στο πρώτο μέρος (το δεύτερο θα τυπωθεί αργότερα), το ανέκδοτο είναι το πολύ ωραίο ορχηστρικό «Αρχιπέλαγος», που διαρκεί εξίμισι λεπτά και κολλάει, ως κλίμα, με όλα τα υπόλοιπα – δηλαδή τα γνωστά μας, από τα δύο CD, «Εκεί που κακοφόρμισε η θλίψη (Σαν παλιό πενηνταράκι)», «Κι όμως κανείς δεν ξέρει», «Μες στη μέση του πουθενά», «Άγονα νερά – Κύθηρα» και «Με τσακισμένα όνειρα πετάς».
Για το άλμπουμ του Παπαλέξη είχα γράψει πολύ καλά λόγια στο LiFO.gr (10 Σεπτεμβρίου του 2015), λόγια τα οποία ισχύουν και τώρα μέχρι κεραίας. Το λέω επειδή άκουσα τρεις φορές «καπάκι» και το βινύλιο (έστω και με τα μισά κομμάτια). Να μερικά από ’κείνα (τα λόγια)…
Τον Λάμπρο Παπαλέξη τον θυμάμαι από την παρουσία του στους Φάντης Μπαστούνι και οι Άσσοι και το άλμπουμ τους “Rock n’ Roll”, που είχε κυκλοφορήσει από την Enigma το 1985. Τους είχα δει και live τους «Φάντηδες» τουλάχιστον δύο φορές (η μία πρέπει να ήταν σε Φεστιβάλ του Ρήγα, της νεολαίας του τότε ΚΚΕ εσωτερικού) και γούσταρα πολύ ένα τραγούδι τους (ένα τραγούδι του Παπαλέξη για την ακρίβεια), το «Πες μου μια ευχή» (εξαιρετικό), ενώ και το «Πόρτο Ράφτη»… δεν ξέρω… αλλά μου δημιουργούσε μια περίεργη αίσθηση, κάπως σαν ένα εκστατικό σιγοντάρισμα της “Christine” (του Carpenter) ή έστω των «Κουρελιών…» (του Νικολαΐδη). Το ότι ο Νίκος Νικολαΐδης, το rock n’ roll και η μυθολογία των fifties είχαν επηρεάσει τον Παπαλέξη ήταν ηλίου φαεινότερον, εκείνο, ίσως, που δεν ήταν εξ αρχής φανερό ήταν ο ιδιαίτερος τρόπος μέσω του οποίου οι Φάντηδες είχαν προσαρμόσει τον fifties μύθο στην Αθήνα του ’80. Θέλω να πω πως υπήρχε ταλέντο από κάτω, κάτι που φαινόταν σε δυο, τρία, τέσσερα τραγούδια, γραμμένα, πάντα, στη γλώσσα μας. Γιατί είχε κι αυτό τη σημασία του…
Δεν γνωρίζω τον Παπαλέξη της Σαύρας των Βασιλικών Δρόμων (των δύο άλμπουμ του από το ’95 και το ’99), γιατί, για κάποιον περίεργο όσο και αδιευκρίνιστο λόγο μού την έσπαγε το όνομα τού τότε συγκροτήματός του. Να ήταν αυτό μόνο; Δεν είμαι σίγουρος. Δεν μπορώ να θυμηθώ ακριβώς. Μπορεί και τα εξώφυλλα να με σύγχυζαν, μπορεί ακόμη και κάτι που πιθανώς να είχα ακούσει στο ραδιόφωνο και δεν με είχε τραβήξει. Συμβαίνουν αυτά... Πάντα μπορεί, ως ακροατής, να αδικήσεις ένα συγκρότημα για τέτοιους (πείτε-τους-και-χαζούς) λόγους. Ή να το πάρεις στραβά, για κάποιους άλλους. Ας είναι… Αν, λοιπόν, κάτι με απωθούσε στην ονομασία «Σαύρα των Βασιλικών Δρόμων», είναι πολλά εκείνα που με ελκύουν στις Χτισμένες… των Θεμελίων. Δεν ξέρω, αλλά έχω τη γνώμη πως έχουμε να κάνουμε μ’ έναν πολύ μπάνικο τίτλο για γκρουπ, που, από την πρώτη στιγμή που τον άκουσα μού κάθισε αμέσως στο μυαλό – και τούτο, δίχως να έχω κάποιαν ιδέα για τα τραγούδια, πέραν των θετικών εντυπώσεων από ένα-δυο φίλους, που είχαν ήδη πάρει μυρωδιά από τα live ή το δίκτυο.
Ο Λάμπρος Παπαλέξης & Οι Χτισμένες… των Θεμελίων παρουσιάζονται στο «Δηλητήριο Ποτισμένο από Αγάπη» σε μια σειρά τραγουδιών, στα οποία πρωταγωνιστεί ο ελληνικός στίχος. Θα πούμε και για τις μουσικές, αλλά ο στίχος, εδώ, είναι εκείνος που φωτίζει το σκηνικό, αφού ήδη από τον καιρό των Φάντηδων ο Παπαλέξης έχει δώσει στίγμα. Πάσχιζε, εννοώ, από τότε και με κάθε τρόπο να ταιριάξει (ενίοτε και να στριμώξει) την ελληνική γλώσσα στις κλασικές αμερικανικές ροκεντρολίστικες φόρμες, δημιουργώντας ανάλογες ελληνικές-ελληνικότατες εκδοχές. Θέλω να πω πως εκτός ενός κάποιου… στρατηγικού στόχου (να τραγουδηθεί το ροκ στη γλώσσα μας), καταβαλλόταν ιδιαίτερη προσπάθεια και εν σχέσει με το «τι». Τι θα πούμε, που ναι μεν να ροκεντρολίζει – να περιγράφει αμερικανικούς μύθους και αξίες από τη μια μεριά, αλλά από την άλλη και να μας αφορά; Αυτό ήταν και είναι το ζητούμενο. Ο Παπαλέξης χειρίζεται τη στιχουργική γλώσσα μ’ έναν πολύ ενδιαφέροντα τρόπο. Και θα έλεγα όχι συνηθισμένο. Γράφει «πολλούς» στίχους, που μοιάζουν, λες, σαν μεταφράσεις από… beat poetry (ή έστω από E.E. Cummings). Θέλω να πω πως η στιχουργία του είναι πολύ πλούσια –κατεβατά ολόκληρα!–, συγκροτημένη από λέξεις και προτάσεις τις οποίες, έτσι όπως τις διαβάζεις λες πως… δύσκολα μελοποιούνται.
Και αυτή είναι η μαγκιά στο «Δηλητήριο Ποτισμένο από Αγάπη». Ο τρόπος δηλαδή να υποστηρίζονται roots αμερικανικές μελωδίες, από ένα στίχο που ενώ έχει έναν κάποιο υπερατλαντικό σκελετό, είναι ελληνικός πέρα για πέρα. Το λέω και το εννοώ. Αυτό που κάνει ο Παπαλέξης (και με τα ποιοτικά στάνταρντ που το κάνει) δεν το έχω δει από κανέναν άλλο έλληνα τραγουδοποιό. «Όλοι» προσπαθούν να κοντύνουν (ελληνικές) λέξεις και προτάσεις, ώστε να μπορούν τούτες να καλουπωθούν στη ροκ ρυθμολογία. Ο Παπαλέξης πράττει το αντίθετο. Επιχειρεί με συνεχείς μεταθέσεις λέξεων και άλλες συντακτικές αναπροσαρμογές να μεταβάλλει τη ροή του λόγου, επιζητώντας «εσωτερικούς» ρυθμούς, που θα του λύσουν τα ζορίσματα της μελοποιίας. Δεν είναι εύκολο. Το ότι εν τέλει έχει κατορθώσει να χώσει τραγούδια του μόλις σε τέσσερις δίσκους μέσα σε 30+ χρόνια δεν είναι άμοιρο, νομίζω, και αυτού του γεγονότος.
Με τι καταπιάνονται τα λόγια; Ούτε αυτό είναι εύκολο να το πεις σε δυο γραμμές. Ας το επιχειρήσω όμως… Είναι οι σχέσεις, οι έρωτες, οι αγάπες και βασικά ο τρόπος που πορεύονται μέσα σ’ ένα παρακμιακό περιβάλλον, αλλά ακόμη και η απόγνωση, η μοναξιά ή και η ελπίδα που κρύβεται πίσω από τα ξεχασμένα αρχέτυπα της ζωής. Τι ακούει ο Παπαλέξης; Δεν ξέρω. Εκείνο που ξέρω είναι πως ο ήχος των Χτισμένων… των Θεμελίων έχει να κάνει με τον ηλεκτρικό Dylan και τους Band, μα ακόμη με τους Poco, τους ύστερους Byrds, τους Flying Burrito Brothers και τους Hot Tuna… Τα γνωρίζετε όλα αυτά τα ιστορικά ονόματα. Είναι οι προπάτορες εκείνου που έφθασε στα χρόνια μας ως… americana. Και ποτέ αυτό το φοβερό genre δεν έχει αποτυπωθεί στη γλώσσα μας με την πληρότητα που πράττεται στο «Δηλητήριο Ποτισμένο από Αγάπη».
Η μπάντα (Δημήτρης Γρηγοριάδης ντραμς, Γιώργος Κονής πιάνο, Νίκος Μενουδάκης hammond, Λάμπρος Παπαλέξης φωνή, κιθάρες, φυσαρμόνικα, Διονύσης Τελιόπουλος κιθάρες, πιάνο, kazoo, Πάνος Τομαράς μπάσο…) παίζει «παπάδες», ενώ και οι guests (κι άλλο πιάνο, κι άλλο hammond, κι άλλη φυσαρμόνικα, μα και τσέλο, βιολί, τρομπόνι κ.λπ.) βοηθούν τα μάλα στην κατεύθυνση προς το οριστικό και πλήρες αποτέλεσμα. Τέτοια παιξίματα, φερ’ ειπείν, στις κιθάρες δεν τ’ ακούς κάθε μέρα από ελληνικό σχήμα – ούτε καν από ευρωπαϊκό. Συντείνουν βεβαίως και τα υπόλοιπα, η ηχοληψία, η μίξη, το mastering, η παραγωγή, ώστε τα τραγούδια των Χτισμένων… των Θεμελίων ν’ ακούγονται και να ξανακούγονται ως εντελώς μοναδικά.

2 σχόλια:

  1. Ποιά η διαφορά του CD της Ikaros από αυτό της G.O.D.;

    Μ.Π.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δεν το έχω της Ikaros.
      Νομίζω πως έχει booklet όμως (με στίχους, φωτογραφίες κ.λπ.).

      Διαγραφή