Τρίτη 1 Δεκεμβρίου 2015

SLIM GAILLARD “Tee say malee” («Τι σε μέλει εσένανε»)

Η περίπτωση του αμερικανού συνθέτη, τραγουδιστή, κιθαρίστα και πιανίστα της jazz Slim Gaillard (1916-1991) είναι σημαντικότατη, αν σκεφθούμε πως ο ακατάτακτος αυτός μουσικός πρωταγωνίστησε στο κύκλωμα του bebop στα χρόνια του ’40 (στην Αμερική), καθώς βρέθηκε δίπλα στον Charlie Parker και τον Dizzy Gillespie. Αυτό από μόνο του λέει πολλά. Πάρα πολλά. Δεν τα λέει όμως όλα, καθότι ο Gaillard δεν αυτοσχεδίαζε μόνο στα όργανα που έπαιζε, αλλά ακόμη και στη γλώσσα! Έφθασε μάλιστα να φτιάξει ο ίδιος μια δική του γλώσσα, την Vout-O-Reenee, την οποία διέδωσε μέσα στο κύκλωμα των hipsters, στην Ανατολική και τη Δυτική Ακτή στα χρόνια του ’40 και του ’50, γράφοντας μέχρι και το λεξικό της (The Slim Gaillard Vout-O-Reenee Dictionary). Η τιμή, δε, που του επιφυλάχθηκε για όλα τούτα από τον Jack Kerouac στο “On the Road” (1957) είναι πλήρως αποδεικτική της αξίας του ως καλλιτέχνη. Όπως διαβάζουμε στην ελληνική έκδοση τού βιβλίου [Πλέθρον, 1981]:
«Μια νύχτα, όμως, μας ξανάπιασε ξαφνικά η τρέλα και τους δύο (σ.σ. τον Sal Paradise και τον Dean Moriarty) και πήγαμε να δούμε τον Σλιμ Γκέηλαρντ σ’ ένα μικρό νάιτ-κλαμπ του Φρίσκο. Ο Σλιμ Γκέηλαρντ ήταν ένας ψηλός αδύνατος γέρος με μεγάλα θλιμμένα μάτια, που λέει συνέχεια: “Εντάξει – ορούνι” και “τι λες για ένα ουισκάκι - ορούνι”. Στο Φρίσκο μεγάλα παθιασμένα πλήθη νέων μισο-διανοούμενων καθόντουσαν στα πόδια του για να τον ακούσουν στο πιάνο, την κιθάρα και στα ταμπουρίνα του μπόγκο. Όταν ζεσταίνεται για τα καλά, βγάζει το πουκάμισο και τη φανέλα του και βάζει μπρος. Λέει και κάνει ότι του περνάει απ’ το κεφάλι. Μπορεί να τραγουδάει το “Σέμεντ Μίλερ[sic], Που-τι Που-τι” και ξαφνικά να ελαττώνει το ρυθμό για να σκύψει πάνω στα μπόνγκος του χτυπώντας μόλις με τα ακροδάχτυλά του το δέρμα, έτσι που όλος ο κόσμος σκύβει προς τα μπρος, με κομμένη την ανάσα για ν’ ακούσει. Πιστεύεις πως θα το κάνει αυτό για ένα λεπτό ή περίπου, αλλά συνεχίζει τουλάχιστον για μια ώρα, δημιουργώντας έναν ανεπαίσθητο ήχο με την άκρη των νυχιών του, ολοένα και πιο χαμηλά, σε σημείο που να μην ακούγεται πια, καθώς σκεπάζεται απ’ τους ήχους της κυκλοφορίας του δρόμου που μπαίνουν απ’ την ανοιχτή πόρτα. Μετά σηκώνεται παίρνει το μικρόφωνο και λέει υπερβολικά αργά: “Μεγάλος - ορούνι… ωραίος - ορούνι… Χέλοου - ορούνι… ουίσκι - ορούνι… όλοι - ορούνι… τα παιδιά της μπροστινής σειράς, πώς πάει με τα κορίτσια σας - ορούνι… ορούνι… βόουτι… ορουνιρούνι. Και συνεχίζει έτσι για ένα τέταρτο της ώρας, ενώ η φωνή του γίνεται ολοένα και πιο χαμηλή, ώσπου δεν ακούγεται. Τα μεγάλα θλιμμένα μάτια του ερευνούν τ’ ακροατήριο». 
Πάνε καμμιά 15αριά χρόνια από τότε που πρωτάκουσα σε σπίτι φίλου ένα τραγούδι του Slim Gaillard που με είχε αφήσει άφωνο. Ήταν μια κάπως αλλοπρόσαλλη διασκευή του πολύ γνωστού μας «Τι σε μέλει εσένανε» (ως “Tee say malee”), που είχε ηχογραφηθεί κάπου στο Λος Άντζελες προς το τέλος του 1945. Υπήρξε, δε, τόση μεγάλη η έκπληξή μου, ώστε σχεδόν αμέσως αναζήτησα το σχετικό CD (με το συγκεκριμένο τραγούδι), αρχίζοντας να μαζεύω πληροφορίες, γράφοντας συγχρόνως κι ένα κείμενο στο περιοδικό Jazz & Τζαζ (#97, 4/2001). Ο πρόλογος εκείνου του κειμένου ήταν ο εξής...

5 σχόλια:

  1. Ενδιαφέρουσα η χρήση του Novachord, ενός πρώϊμου συνθεσάιζερ στη σύνθεση "Novachord Boogie" από τον Slim.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Και κάτι που ξέχασα να το σχολιάσω.
    Στη Βικιπαίδεια τον Σλιμ Γκέηλαρντ τον προφέρουν… Σλιμ Γκάγιαρντ. Τον περάσανε για… Ισπανό, για Καταλανό, ποιος ξέρει ακριβώς…

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Toυ 'μεινε το ελληνικό απο τότε που παιδάκι ξέμεινε μόνος 6 μήνες νομίζω στην Κρήτη σ'ενα ταξίδι με τον πατέρα του.Tα ελληνικά τσάτρα-πάτρα του έμειναν...
    Το τραγούδι εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=9SNVVCpBkXw

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. O ίδιος έχει πεί και τις δυο ιστορίες (για Έλληνα πατέρα και για Γερμανό-εβραίο) σε διαφορετικές φάσεις.

    Ο γιός του Slim σε συντέντευξη κάνει λόγο για Έλληνα (πατέρα του Slim), λέγοντας ότι «μάλλον προέρχονταν αρχικά από την Ελλάδα».

    Δεδομένου ότι ο πατέρας λέγονταν Θεόφιλος Ρότσ(α)ιλντ (το συναντάμε σε 2-3 εκδοχές και ως «Θεοπολις» κλπ), το μεν επίθετο είναι κλασσικό εβραϊκό (π.χ. της γνωστής οικογενείας), το όνομα παραπέμπει μάλλον σε ελληνο-εβραίο.

    Ν.


    ΑπάντησηΔιαγραφή